Eğitim teknolojilerinin eğitim öğretime katkısının belirlenmesi için katılımcılara “Size göre eğitim teknolojisinin eğitim-öğretime katkıları nelerdir” sorusu yöneltilmiş 19 madde içerisinden en önemli gördükleri üç yanıtı işaretlemeleri istenmiştir. Bu doğrultuda katılımcıların verdikleri cevaplar bir araya getirilmiştir.

Eğitimcilerin ET’nin eğitime sağladığı katkılar hakkındaki görüşleri grafikte verilmiştir. Buna göre eğitimciler, ET’nin eğitim öğretime en büyük katkılarını sırasıyla görsel-işitsel destek sunması, dersi çekici kılması, dersi eğlenceli hale getirmesi ve dikkati artırması olarak ifade etmiştir. Eğitimcilere göre ET’nin katkısının olduğu diğer noktalar ise sırasıyla özel gereksinimli bireylere yönelik olma, disiplin sağlama, not tutmada kolaylık ve öğrenmede kalıcılık sağlamadır. Konu bağlamında Oğuz (2021), eğitim sisteminde kullanılan ET ile öğrencinin eğitim faaliyetlerine aktif katılım gösterebileceğini ve yaparak-yaşayarak öğrenmesinin destekleneceğini, bunların öğrencinin öğrendiklerinin kalıcı olmasını sağlayacağını ifade etmektedir. Tüm bu bilgiler ışığında ET’nin farklı açılardan öğrenme süreçlerine katkı sağladığı ve eğitimcilerin öğrenme süreçlerinde ET’nin kullanılmasına olumlu baktıkları yargısına ulaşılabilir.

Şekil 59. Eğitimcilere Göre Eğitim Teknolojilerinin Eğitim Öğretim Katkılarının Dağılımı (%, 2022)

Teknolojinin eğitim öğretime katkıları çalışılan kurumun kamu ya da özel/vakıf olmasına göre incelendiğinde kamu kurumunda görev alan eğitimcilerin ET’nin derslerde görsel ve işitsel destek sağlaması ve öğrencinin dikkatini artırması bakımından eğitim öğretime daha fazla katkısı olduğunu düşünürken özel/vakıf kurumlarında çalışan eğitimciler dersi çekici kılması ve dersi eğlenceli hale getirmesi bakımından katkılarının daha fazla olduğunu düşünmektedir. Bu bulgu da özel/vakıf kurumlarından beklenen hizmetin teknoloji algısında belirleyici olduğuna işaret etmektedir. Özel/vakıf kurumlarında çalışan eğitimciler ET’yi dersi çekici ve eğlenceli kılma bakımından işlevsel bulmaktadır.

Şekil 60. Kurum Türüne Göre Eğitim Teknolojilerinin Eğitim Öğretime Katkılarının Dağılımı (%, 2022)

Eğitim teknolojilerinin eğitim öğretime katkıları kademelere göre de farklılık göstermektedir. Okul öncesinde görev yapan eğitimcilere göre ET’nin eğitim öğretime en çok katkı sağladığı nokta dersleri eğlenceli hale getirmesidir. Bunu takiben dikkati artırması gelmektedir. İlkokul kademesindeki eğitimciler için ET, görsel-işitsel destek ve dersi çekici kılmak bakımından daha fazla katkı sunmaktadır.

Şekil 61. Görev Yapılan Kademeye Göre Eğitim Teknolojilerinin Eğitim Öğretime Katkılarının Dağılımı (%, 2022)

Genel itibariyle eğitimcilerin ET’yi öğretim süreçlerinde görsel-işitsel destek sunması, dersi çekici kılması, dersi eğlenceli hale getirmesi gibi özellikler bakımından işlevsel bulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca verilen cevaplarda özel/vakıf kurumlarında çalışan eğitimciler ise dersi çekici kılması ve dersi eğlenceli hale getirmesi bakımından ET’nin etkili olduğunu ifade etmiştir. Görsel ve işitsel destek sunması ve dersi çekici hale getirmesi ise ilkokul kademesinde görev yapan eğitimciler tarafından tercih edilen katkılardır. Bu bulgular eğitimcilerin çalıştıkları kurum türüne göre ET’nin sağladığı katkılara yönelik görüşlerinde değişkenlikler olabildiğini göstermiştir.

Seçenekli sorulara ek olarak teknolojinin eğitim-öğretim süreçlerine sunduğu katkıların farklı perspektiflerden incelenmesi adına katılımcılara çeşitli ifadeler yöneltilerek puanlamaları istenmiştir. (1) Kesinlikle katılmıyorum, (2) katılmıyorum, (3) kararsız, (4) katılıyorum ve (5) kesinlikle katılıyorum anlamlarına karşılık gelmektedir. Yanıtlar “katılıyorum”, “kararsız” ve “katılmıyorum” şeklinde üç kategoride incelenmiştir.

Teknolojik gelişmeler insanların kendilerini çevrimiçi kaynaklardan yararlanarak bireysel olarak da geliştirmelerine olanak sağlamaktadır. Bu bağlamda katılımcılara “Öğrencilerin kendini geliştirmesinde eğitim teknolojileri kullanımının önemli olduğunu düşünüyorum” ifadesine katılım dü- zeyleri sorulmuştur. Elde edilen yanıtlara bakıldığında eğitimciler büyük oranda (%80,4, f=827) ET’nin öğrenci gelişimine katkıda bulunduğunu düşünmektedir.

Şekil 62. Öğrencilerin Kendini Geliştirmesinde Eğitim Teknolojileri Kullanımının Önemli Olduğunu Düşünen Eğitimcilerin Dağılımı (%, 2022)

Görev yapılan kademeye göre bakıldığında bu ifadeye katılanlar arasında en yüksek orana (%87,1, f=135) sahip olan kademe okul öncesi iken en düşük kademe ortaokul kademesi olmuştur. Yine kademelere göre öğrencilerin kendilerini geliştirmesinde ET kullanımının önemsiz olduğunu düşünen ve bu konudaki kanaati kararsız olan eğitimciler en fazla ortaokul kademesindedir.

Şekil 63. Görev Yapılan Kademeye Göre Öğrencilerin Kendini Geliştirmesinde Eğitim Teknolojileri Kullanımının Önemli Olduğunu Düşünen Eğitimcilerin Dağılımı (%, 2022)

Aynı ifadenin mesleki kıdeme göre dağılımı da grafikte verilmiştir. Bu ifadeye “katılıyorum” cevabını verenler içinde nispeten en düşük orana 21 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip olan eğitimciler sahip olurken bunu takiben 6-10 yıl mesleki kıdeme sahip olan eğitimciler gelmektedir. Ancak genel itibariyle bakıldığında eğitimcilerin farklı mesleki kıdeme sahip olmalarına rağmen verdikleri cevapların oranları birbirine oldukça yakın seyir göstermiştir. Çoğunluk ET’nin öğrencilerinin kendilerini geliştirmelerini sağladığını düşünürken azınlık da gelişmelerini sağlamadığını düşündüğü ifade etmiştir.

Şekil 64. Mesleki Kıdeme Göre Öğrencilerin Kendini Geliştirmesinde Eğitim Teknolojileri Kullanımının Önemli Olduğunu Düşünen Eğitimcilerin Dağılımı (%, 2022)

Bu kısımda “Öğrencilerin kendini geliştirmesinde eğitim teknolojileri kullanımının önemli olduğunu düşünüyorum” ifadesi kapsamında eğitimcilerin görev yapılan kurum türüne ve mesleki kıdeme göre dağılımları ele alınmıştır. Yanıtlar görev yapılan kurum türüne göre incelendiğinde okul öncesi kademesinde en yüksek, ortaokul kademesinde ise en düşük katılım oranı tespit edilmiştir. Son olarak mesleki kıdeme göre eğitimcilerin görüşleri incelendiğinde en fazla katılım 0-5 yıl arası kıdeme sahip eğitimcilerdedir. En düşük oran ise 21 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip olan katılımcılarda görülmüştür. Bu bulgular daha genç yaşta ve daha az kıdemdeki eğitimcilerin ET’nin daha büyük katkısı olduğunu düşündüklerine işaret etmektedir.

Eğitim teknolojileri alanı yalnızca öğrencilere yönelik ve onların eğitim sürecini geliştirici bir kullanımla sınırlandırılmamalıdır. Eğitim teknolojilerine ait materyal ve araçlar ders hazırlama ve sunmanın ötesinde eğitimcilerin mesleki gelişimlerini sağlamak açısından da önem arz etmektedir. Buradan yola çıkarak eğitimcilere “Eğitim teknolojilerinin mesleki gelişim sürecine katkı sağladı- ğını düşünüyorum” ifadesine katılım oranları sorulmuştur.

Katılımcıların yanıtları cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde kadın katılımcıların erkeklere nispetle ET’nin mesleki gelişim süreçlerine daha fazla katkı sağladığını düşündükleri tespit edilmiştir. Kadın eğitimciler bu ifadeye %85,80 (f=459) oranında olumlu yanıt verirken erkekler bu ifadeye %80,70 (f=398) oranında katılmışlardır. Diğer bir değişken olan eğitim durumlarına göre verilen yanıtlar incelendiğinde ise ön lisans/lisans veya lisansüstü mezunları arasında büyük farklılık görülmemiş; az bir oranla lisansüstü mezunu olan eğitimcilerin bu ifadeye daha çok katıldığı tespit edilmiştir.

Şekil 65. Cinsiyete Göre Eğitim Teknolojilerinin Mesleki Gelişim Sürecine Katkı Sağladığını Düşünen Eğitimcilerin Dağılımı (%, 2022)

Eğitimcilerin görev yaptıkları kademelere göre yanıtların dağılımlarının az bir oranda farklılık göstermesine karşın genel manada oldukça yakın olduğu görülmüştür. Yalnızca okul öncesi kademesinde görev alan öğretmenlerin %88,40 (f=137) ile diğer kademelere nispeten yüksek oranda ET’nin mesleki gelişim süreçlerine katkı sağladığını düşündükleri bulunmuştur. Bu durumun okul öncesi kademesinde görev alan öğrencilerin dersi ilgi çekici hale getirmek adına ET’den sıklıkla faydalanmalarıyla yakından ilişkili olabileceği düşünülmektedir.

Şekil 66. Görev Yapılan Kademelere Göre Eğitim Teknolojilerinin Mesleki Gelişim Sürecine Katkı Sağladığını Düşünen Eğitimcilerin Dağılımı (%, 2022)

Eğitimcilerin yaşları ve meslekteki kıdemleri de bu soruya verilen yanıtlar içerisinde farklılığın göze çarptığı değişkenler arasındadır. Yaş olarak genç ve meslekte nispeten yeni olan eğitimcilerin, mesleki gelişim süreçlerinde ET’nin katkılarıyla ilgili daha olumlu olduğu; yaşın ve meslekteki kıdemin artmasıyla beraber bu eğimin azaldığı görülmektedir. Bu veri genel manada eğitimcilerin yaş ve kıdem artışıyla beraber halihazırdaki klasik yöntemlere daha fazla yatkınlık gösterdikleri, yeni yöntem ve araçları kullanarak mesleki gelişimlerini sağlamak noktasında daha çekingen bir tavır sergiledikleri şeklinde okunabilir. Genç eğitimcilerin ise dijitalleşme ile beraber teknoloji alanında daha istekli ve kendilerini bu alanda geliştirmeye daha açık oldukları görülebilir.

Şekil 67. Yaşa Göre Eğitim Teknolojilerinin Mesleki Gelişim Sürecine Katkı Sağladığını Düşünen Eğitimcilerin Dağılımı (%, 2022)

Eğitimcilerin “Eğitim teknolojilerinin mesleki gelişim sürecine katkı sağladığını düşünüyorum” ifadesine vermiş oldukları cevaplar bu kısımda ele alınmıştır. Yanıtların cinsiyete göre dağılımına bakıldığında kadın eğitimciler erkek eğitimcilere nazaran daha yüksek oranda bu görüşe katılmaktadırlar. Görev yapılan kurum kademesine göre yanıtların genel manada oldukça yakın olduğu görülmüştür. Yalnızca okul öncesi kademesinde görev alan öğretmenlerin diğer kademelere göre nispeten yüksek oranda ET’nin mesleki gelişim süreçlerine katkı sağladığını düşündükleri bulgusuna ulaşılmıştır. Yanıtlar yaş değişkenine göre ele alındığında ise genç ve meslekte yeni olan eğitimcilerin, ET’nin katkılarıyla ilgili daha olumlu olduğu; yaşın ve meslekteki kıdemin artmasıyla beraber bu eğimin azaldığı görülmektedir.

Kaynakça

Oğuz, S. (2021). Türk eğitim sisteminde teknoloji kullanımı. (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.