Metaforlar, kişilerin eylemlerini ve edinimlerini anlamlandırma ve bu eylem ve edinimleri bir nesne veya bir şeye benzetme ile yorumlamasını içeren yargılardır. Eğitim teknolojisine dair metaforlar eğitimcilerin bu alanı nasıl gördüğü, algıladığı ve ET’ye karşı tutumlarının ne olduğuna dair ipuçları vermesi bakımından önemlidir (Çoklar ve Bağcı, 2009). Bu bağlamda çalışmamızda katılımcılara “Eğitim teknolojileri denilince aklınıza ne geliyor” sorusu yöneltildi. En çok öne çıkan kavramların ise “bağ, zincir, ağ, ilişki” olduğu görüldü. Bu metaforlar ET’nin işlevine/rolüne doğrudan değinen metaforlar olduğu için katılımcıların bu kavramlara öncelikli olarak yöneldiği düşünülebilir. En çok tercih edilen ikinci kavram grubu ise “hazine, havuz, deniz” olmuştur. Eğitimcilerin ET alanının zenginliği, genişliği ve büyüklüğü sebebiyle onu “hazine, havuz, deniz” metaforlarına benzettikleri çıkarımı yapılabilir.
Eğitimcilerin Eğitim Teknolojilerini Benzettiği Metaforların Dağılımı (%, 2022)
Eğitim teknolojilerine dair metaforları ele alan Çoklar ve Bağcı’nın (2009) çalışmasında da öğretmenlerin eğitim teknolojileriyle ilgili verdikleri metaforların %56,6’sının ET’nin işlevine/rolüne dair olduğu görülmüştür. Bu kategoride en çok “bir masal kahramanı, araba ve at” metaforları seçilmiştir. Bu kategorinin hemen ardından gelen (%26,6) yapısal özellik kategorisinde “bukalemun, canlı ve nesne” metaforları öne çıkmaktadır. “Bukalemun”un hızla değişerek bulunduğu yere ayak uydurması; “canlı”nın sürekli gelişen ve değişen bir olgu olması, “nesne”nin ise elde tutulur ve kullanılabilir olması yönüyle tercih edildikleri ifade edilmiştir. Bu iki çalışma karşılaştırıldığında çalışmamız kapsamında en çok tercih edilen “bağ, zincir, ağ, ilişki” metafor grubunun Çoklar ve Bağcı’nın (2009) çalışmasında işlev/rol kategorisinde yer alan metaforlarla; “hazine, havuz, deniz” metaforlarının ise yapısal özellik kategorisinde yer alan metaforlarla örtüştüğü söylenebilir. Çalışmamızda katılımcılara sunulan diğer metaforlar içerisinden “hava, ekmek, su” ve “fener, araba farı” metaforlarının da oldukça tercih edildiği görülmektedir. Bu metaforlar ET’nin eğitimcilerin gözünde bir ihtiyaç olduğu ve gerekliliğinin yanı sıra yol gösterici bir niteliği olduğunu da vurgular niteliktedir.
Kaynakça
Çoklar, A. & Bağcı, H. (2009). Öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi kavramına yönelik geliştirmiş olduğu metaforlar. Journal of Qafqaz University, 172-184.
